تخلیه چشم، فرایندی است که در آن چشم به دلیل آسیب‌های شدید، بیماری‌های خاص یا عفونت‌های خطرناک از بین می‌رود و نیاز به جراحی تخلیه پیدا می‌کند. این فرآیند برای بسیاری از افراد تجربه‌ای دردناک است که می‌تواند اثرات جسمی و روانی عمیقی به همراه داشته باشد. شناخت دلایل و مراحل این فرآیند می‌تواند به بیماران و خانواده‌هایشان کمک کند تا آمادگی بهتری برای مواجهه با آن داشته باشند و گزینه‌های مناسب برای ادامه زندگی پس از تخلیه چشم را انتخاب کنند. در این مقاله به بررسی علل تخلیه چشم و مراحل انجام آن می‌پردازیم.

بیشتر بخوانید: آیا چشم مصنوعی حرکت می‌کند؟

علت تخلیه چشم چیست؟

تخلیه چشم به دلایل مختلفی رخ می‌دهد که برخی از آن‌ها قابل پیشگیری و برخی غیرقابل اجتناب هستند. این عمل جراحی اغلب به عنوان آخرین راه‌حل برای کاهش درد، جلوگیری از گسترش عفونت یا محافظت از چشم سالم دیگر انجام می‌شود. در ادامه به دلایل اصلی که می‌تواند منجر به تخلیه چشم شود، می‌پردازیم.

دلایل اصلی تخلیه چشم

1. ضربه و جراحت شدید
   ضربه‌های شدید به ناحیه سر یا چشم، مانند حوادث رانندگی یا آسیب‌های ناشی از ابزارهای صنعتی، ممکن است منجر به آسیب‌های غیرقابل جبران در ساختارهای چشمی شود که در نهایت نیاز به تخلیه چشم پیدا کند.
2. عفونت‌های خطرناک
   عفونت‌های چشمی شدید که به بافت‌های داخلی چشم گسترش پیدا می‌کنند، می‌توانند به حدی آسیب برسانند که چشم دچار تحلیل یا نکروز شود. این نوع عفونت‌ها در صورتی که به موقع درمان نشوند، ممکن است نیاز به تخلیه چشم پیدا کنند.
3. سرطان‌های چشم
   برخی از سرطان‌ها، مانند رتینوبلاستوما، می‌توانند به طور مستقیم چشم را درگیر کنند و در صورت پیشرفت بیماری، تخلیه چشم به عنوان یک گزینه درمانی ضروری می‌شود.
4. بیماری‌های ارثی و مادرزادی
   برخی بیماری‌های ژنتیکی یا مادرزادی مانند گلوکوم مادرزادی می‌توانند به مرور زمان به چشم آسیب بزنند و در نهایت تخلیه چشم را اجتناب‌ناپذیر کنند.
5. عوارض پس از جراحی‌های چشمی
   در برخی موارد، جراحی‌های پیچیده یا ناشی از عوارض پس از عمل می‌تواند منجر به مشکلات جدی در چشم شود و به تخلیه منجر گردد.

روش‌های تخلیه چشم

تخلیه چشم معمولاً به دو روش اصلی انجام می‌شود:

• اِنکلوئیشن: در این روش، تنها بافت داخلی چشم تخلیه می‌شود، اما عضلات و بافت‌های اطراف باقی می‌مانند که این امر امکان استفاده از پروتز چشم را در آینده برای بیمار فراهم می‌کند.
• اکسنتریشن: در این روش، کل چشم و بافت‌های اطراف آن برداشته می‌شود که اغلب در موارد شدیدتر، مانند تومورهای بزرگ چشم، انجام می‌گیرد.

مراحل تخلیه چشم

1. آماده‌سازی بیمار
   بیمار تحت بررسی‌های اولیه قرار می‌گیرد و توصیه‌های لازم از سوی پزشک به او داده می‌شود. انجام آزمایشات و ارزیابی شرایط جسمی بیمار برای پیشگیری از عوارض احتمالی در مرحله اولیه بسیار مهم است.
2. بی‌حسی یا بیهوشی
   بسته به روش جراحی و وضعیت بیمار، بی‌حسی موضعی یا بیهوشی عمومی انجام می‌شود تا بیمار دردی احساس نکند.
3. برداشتن چشم یا بافت‌های آسیب‌دیده
   پزشک با دقت بالا، چشم یا بافت‌های آسیب‌دیده را تخلیه می‌کند و در صورت نیاز به حفظ عضلات و بافت‌های اطراف، آن‌ها را دست نخورده باقی می‌گذارد.
4. نصب پروتز اولیه
   پس از جراحی و بهبودی اولیه، معمولاً یک پروتز چشم موقت قرار داده می‌شود تا شکل ظاهری چشم حفظ شود و فرآیند جایگذاری پروتز نهایی بهبود یابد.
5. مراقبت‌های بعد از جراحی
   پس از جراحی، بیمار نیاز به مراقبت‌های خاصی دارد تا از بروز عفونت جلوگیری کند و فرآیند بهبودی به درستی طی شود.

کلام آخر

تخلیه چشم یکی از جراحی‌های چالش‌برانگیز و حساس است که در موارد خاصی به‌عنوان آخرین راه‌حل به کار می‌رود. دلایل متعددی می‌تواند این فرآیند را اجتناب‌ناپذیر سازد، اما با مراقبت‌های لازم و استفاده از پروتز چشم می‌توان به بهبود کیفیت زندگی بیمار کمک کرد. امید است با افزایش آگاهی و شناخت علل این بیماری، شاهد کاهش این موارد و حمایت هرچه بیشتر از بیماران باشیم.